Απολίθωμα, κρίκος μεταξύ ψαριών και χερσαίων ζώων

Ποιο ήταν άραγε το πρώτο πλάσμα που σύρθηκε από τα προϊστορικά έλη, για να κατακτήσει το έδαφος; Η ερώτηση αυτή, έχει μπερδέψει από καιρό τους παλαιοντολόγους, επειδή το μεταβατικό είδος φαίνεται να έζησε κατά τη διάρκεια ενός μυστηριώδους χάσματος 30-εκατομμυρίων ετών. Το χάσμα αυτό, ονομάζεται χάσμα του Romer, προς τιμήν του Αμερικανού παλαιοντολόγου, Alfred Sherwood Romer, ο οποίος πρώτος αναγνώρισε την έλλειψη απολιθωμάτων από αυτή την περίοδο. Η περίοδος αυτή αποτελεί για τους επιστήμονες ένα μαύρο κουτί. Τώρα, η Jennifer Clack, μια παλαιοντολόγος στο μουσείο Ζωολογίας του πανεπιστημίου Καίμπριτζ, στη Βρετανία, βρήκε ένα πολύ σπάνιο απολίθωμα ενός κοντού, κοντόχοντρου πλάσματος που μοιάζει με κροκόδειλο και ονομάζεται Pederpes finneyae. Η ερευνήτρια, πιστεύει πως το σπάνιο αυτό εύρημα, αποτελεί συνδετικό κρίκο μεταξύ των υδρόβιων προγόνων μας και των πρώτων τετραπόδων κατοίκων του εδάφους. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature.

Το είδος αυτό, μάλλον προήλθε από ένα ρηχό υδάτινο περιβάλλον είτε από μια λιμνοθάλασσα είτε από μια παράκτια περιοχή, η οποία ήταν ευαίσθητη στις αλλαγές της αλατότητας καθώς άλλαζε η στάθμη της θάλασσας. Ένα τέτοιο περιβάλλον θα ευνοούσε την ανάπτυξη των άκρων ώστε να είναι εφικτό το ταξίδι στο έδαφος για αναζήτηση τροφής. Το απολίθωμα αρχικά ανακαλύφθηκε σε μια περιοχή της Σκωτίας το 1971 και από τότε βρίσκεται ανακριβώς ταξινομημένο, στο μουσείο Hunterian της Γλασκώβης. Ο σκελετός είναι σχεδόν πλήρης, λείπει μόνο η ουρά, και η ηλικία του προσδιορίζεται μεταξύ 348 έως 344 εκατομμύρια έτη.

Τα ευρήματα της Clack, συνδέουν πιθανώς, τα θαλάσσια είδη με τα χερσαία, μέσω της δομής του οπίσθιου ποδιού. Κατά τη διάρκεια του Δεβονίου, 365 εκατομμύρια χρόνια πριν, τα τετράποδα είχαν πόδια που χρησίμευαν ως κουπιά για την κολύμβηση, με κατεύθυνση προς τα πίσω ή πλάγια. Όμως τα πόδια των Pederpes είναι διαφορετικά. Τα πόδια τους δείχνουν να έχουν επαναπροσανατολισθεί ώστε να κοιτάνε μπροστά, κάτι το οποίο παρατηρείται στα σύγχρονα χερσαία ζώα, όπως τα σκυλιά, τα ποντίκια, οι άνθρωποι. Αυτή η κατεύθυνση, όπου δηλαδή το μεσαίο δάχτυλο σε κάθε πόδι δείχνει κατευθείαν μπροστά, αποτελεί τέλεια προσαρμογή για βάδισμα στην ξηρά. Το τέλος της εποχής του Δεβονίου, διαθέτει μια πληθώρα απολιθωμάτων ψαριών. Τα παλαιότερα είδη με τέσσερα άκρα, τα Acanthostega και Ichthyostega, έζησαν περίπου πριν από 363 εκατομμύρια χρόνια πριν. Τα είδη αυτά είχαν άκρα αλλά επίσης είχαν και χαρακτηριστικά ψαριών όπως βράγχια, πτερύγια και αισθητήρια όργανα που λειτουργούσαν μόνο μέσα στο νερό. Όμως το πιθανότερο είναι πως τα ζώα αυτά, σπάνια εγκατέλειπαν το νερό, θεωρεί ο παλαιοντολόγος, Per Ahlberg ειδικός στα απολιθώματα ψαριών και αμφιβίων, στο μουσείο φυσικής ιστορίας, του Λονδίνου. Μετά από την περίοδο αυτή, το αρχείο των απολιθωμάτων εξαφανίζεται, για τουλάχιστον 20 με 30 εκατομμύρια χρόνια.

Μετά το χάσμα, υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία απολιθωμάτων από τετράποδα τα οποία ήδη είχαν αρχίσει να διαχωρίζονται και σε επιμέρους κλάδους χωρίς όμως να υπάρχει ένα κοινός πρόγονος για όλα τα σύγχρονα τετράποδα. Ένας φοιτητής της Clack, πρόσεξε στο μουσείο το απολίθωμα αυτό και το πήγε πάλι στο Καίμπριτζ για περαιτέρω μελέτη. Εκεί μετά από επίπονη μικροσκοπική μελέτη, ανακάλυψαν ότι δεν επρόκειτο για ψάρι όπως αρχικά είχε θεωρηθεί αλλά για τετράποδο όταν για παράδειγμα ανακάλυψαν σε αυτό ισχιακό οστό. Επιπλέον η Clack, με τη βοήθεια ειδικών επιστημόνων, χρονολόγησε το απολίθωμα και διαπίστωσε ότι η ηλικία του βρίσκεται μέσα στο χάσμα του Romer. Άραγε τι άλλα πλάσματα να ανασύρθηκαν μέσα από αυτό το χάσμα στην ξηρά;

Πηγή: sciencenews.gr